Zdarza się, że umiera osoba bliska, która nie pozostawia po sobie żadnego majątku, tylko długi. Może być również tak, że wartość zobowiązań jest większa niż pozostawionego majątku. Wówczas prawną obroną jest odrzucenie spadku. Można tego dokonać przed sądem lub notariuszem. Czas na to wynosi 6 miesięcy od dowiedzenia się o tytule powołania do spadku. Co to znaczy? W przypadku najbliższej rodzin przyjmuje się, że jest to pół roku od śmierci spadkodawcy. Jeśli chodzi o dalszą rodzinę, to czas ten liczony jest od momentu. w którym pozyskuje się informację o tym, że jest się branym pod uwagę jako spadkobierca ustawowy po zmarłym, np. wskutek otrzymania pisma z Sądu.
Z wnioskiem do Sądu o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłym mogą wystąpić nie tylko jego spadkobiercy ustawowi, ale również wierzyciel zmarłego dłużnika, który ma interes prawny w ustaleniu kto po nim dziedziczy. W takim przypadku, gdy okaże się, że najbliższa rodzina odrzuciła spadek, Sąd ustala kto jest spadkobiercą w dalszej kolejności i wówczas wzywa taką osobę do udziału w sprawie. To jest właśnie moment, gdy członek dalszej rodziny dowiaduje się o tytule swojego powołania do spadku.
Należy pamiętać, że w przypadku gdy spadek odrzuci dorosły spadkobierca ustawowy, który ma dzieci, następne w kolejności jest jego dziecko. Jeżeli to dziecko jest już dorosłe, to również może złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku, jeżeli jednak jest jeszcze niepełnoletnie, to uczynić to może w jego imieniu rodzic. Konieczne jest wówczas wystąpienie do Sądu Rejonowego Wydziału Rodzinnego i Nieletnich w wnioskiem o wyrażenie zgody na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego. Nie trzeba się jednak obawiać, że nie zdąży się załatwić sprawy w sądzie rodzinnym przed upływem tych 6 miesięcy. Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 22 maja 2018 r. sprecyzował, że termin ten nie może się skończyć przed prawomocnym zakończeniem postępowania o zezwolenie na złożenie przez małoletniego spadkobiercę oświadczenia o odrzuceniu spadku.
Oświadczenie o odrzuceniu spadku można złożyć jedynie po śmierci spadkodawcy, dlatego nie powinniśmy mylić go z inną czynnością, jaką jest zrzeczenie się dziedziczenia.
