W przypadku niekorzystnej decyzji ZUS przysługuje odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. W zależności od tego czego dotyczy ta decyzja, właściwy będzie Sąd Rejonowy albo Sąd Okręgowy Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Odwołanie składa się za pośrednictwem organu, który jeśli nie znajdzie przesłanek do zmiany tej decyzji, prześle ją dalej do sądu.
Czy warto? Tak, moim zdaniem warto złożyć odwołanie od decyzji ZUS, gdyż często ocena stanu faktycznego przez ten organ, przed wydaniem decyzji, jest pobieżna i błędna. Jedyną drogą sprostowania ustaleń dokonanych przez ZUS jest wówczas postępowanie sądowe. Jest ono wolne od opłat sądowych, nie płaci się za biegłych sądowych, a w przypadku przegrania sprawy, wynagrodzenie pełnomocnika ZUS, które trzeba będzie pokryć, to jedynie 180 zł w I instancji i 240 zł w II instancji (w przypadku przegrania postępowania apelacyjnego).
W swojej karierze zawodowej wiele razy reprezentowałem przedsiębiorców w stosunku do których ZUS stwierdzał, iż nie podlegają oni ubezpieczeniom społecznym. Tak, rejestracja działalności gospodarczej jest dla ZUS zjawiskiem korzystnym, pod warunkiem, że przedsiębiorca jedynie płaci składki, jednocześnie nie wymagając nic w zamian. Jednak w momencie, gdy na przykład właściciel firmy zachoruje i zgłosi się do ZUS z wnioskiem o wypłatę zasiłku chorobowego, podejście tego organu ulega często diametralnej zmianie. ZUS, dążąc do odmowy wypłaty zasiłku, robi wszystko, aby udowodnić, że działalność ta była „pozorna”. Ta pozorność zaś oznacza, że przedsiębiorca nie podlega ubezpieczeniom społecznym i żadne świadczenie mu się nie należy. Występują w tym przypadku dwa rodzaje decyzji. Najpierw decyzja stwierdzająca niepodleganie ubezpieczeniom społecznym, a następnie decyzja odmawiająca z tego tytułu prawa do zasiłku. Należy zaskarżyć obie decyzje. Wynik postępowania sądowego w sprawie pierwszej z tych decyzji będzie decydował o skuteczności drugiej.
Innym rodzajem decyzji ZUS, które są przedmiotem postępowania sądowego, w których reprezentuję Ubezpieczonych są decyzje odmawiające renty z tytułu niezdolności do pracy. W tym przypadku wydanie przez organ decyzji poprzedzone jest orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS. Należy pamiętać o złożeniu sprzeciwu od tego orzeczenia do komisji lekarskiej ZUS. Trzeba to zrobić w ciągu 14 dni od dnia jego otrzymania. Jeżeli się tego nie uczyni, wnoszenie później odwołania od decyzji ZUS nie będzie miało sensu. Sąd w takim przypadku odwołanie od decyzji odrzuci, bez merytorycznego rozstrzygania.
Są jeszcze decyzje, w ramach których ZUS kwestionuje pracę w szczególnych warunkach, czy staż pracy. Często nie wynika to wprost z dokumentów (np. świadectw pracy), w związku z czym konieczne staje się przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków. Zeznania te nie mogą być wbrew treści dokumentów, ale mogą stanowić ich uzupełnienie. Zdarza się, że świadkowie Ci, z uwagi na podeszły wiec lub słabą kondycję fizyczną, nie mogą stawić się w sądzie. Sąd dopuszcza w takich sytuacjach ich przesłuchanie zdalnie, w drodze video-rozprawy.
Postępowanie sądowe po złożeniu odwołania od decyzji ZUS, z uwagi na szereg dowodów, które można w jego ramach zgłosić, a także wspomniane wyżej opinie biegłych, może trwać nawet rok i dłużej, jednak warto, co mogę stwierdzić na podstawie skutecznej reprezentacji klientów mojej kancelarii w sądzie.
